จากการศึกษาสมบัติดินทางกายภาพสมบัติดินทางกายภาพพื้นที่สวนชาเมี่ยงบ้านไม้ฮุง ตำบลปางมะผ้า อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน พบว่า ค่าความแข็งของดิน (Soil hardness) ที่ระดับความลึก 20-25 เซนติเมตร มีความแข็งมากกว่าดินที่ระดับความลึก 0-5 เซนติเมตร เนื่องจากดินชั้นบนมีการทับถมของซากพืช และมีการย่อยสลายกลายเป็นอินทรียวัตถุ ค่าความชื้นของดิน (Soil moisture) ระดับความลึก 20-25 เซนติเมตร มีค่าความชื้นมากกว่าดินที่ระดับ 0-5 เซนติเมตร เพราะดินชั้นบน มีการระเหยของน้ำ สัมผัสลม และสัมผัสแสงแดดอยู่ตลอดเวลา และค่าการนำไฟฟ้าของดิน (CEC) ที่ระดับความลึก 20-25 เซนติเมตร มีค่าการนำไฟฟ้าได้ดีกว่าดินที่ระดับความลึก 0-5 เซนติเมตร ตารางที่ 28
จากการศึกษาสมบัติดินทางกายภาพสมบัติดินทางกายภาพพื้นที่หย่อมป่าบ้านไม้ฮุง ตำบลปางมะผ้า อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน พบว่า ค่าความแข็งของดิน (Soil hardness) ที่ระดับความลึก 20-25 เซนติเมตร มีความแข็งมากกว่าดินที่ระดับความลึก 0-5 เซนติเมตร เนื่องจากดินชั้นบนมีการทับถมของซากพืช และมีการย่อยสลายกลายเป็นอินทรียวัตถุ ค่าความชื้นของดิน (Soil moisture) ระดับความลึก 0-5 เซนติเมตร มีค่าความชื้นมากกว่าดินที่ระดับ 20-25 เซนติเมตร เพราะดินชั้นบน มีการระเหยของน้ำ สัมผัสลม และสัมผัสแสงแดดอยู่ตลอดเวลา และค่าการนำไฟฟ้าของดิน (CEC) ที่ระดับความลึก 0-5 เซนติเมตร มีค่าการนำไฟฟ้าได้ดีกว่าดินที่ระดับความลึก 20-25 เซนติเมตร ตารางที่ 29
จากการศึกษาสมบัติดินทางกายภาพสมบัติดินทางกายภาพพื้นที่เกษตรบ้านไม้ฮุง ตำบลปางมะผ้า อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน พบว่า ค่าความแข็งของดิน (Soil hardness) ที่ระดับความลึก 20-25 เซนติเมตร มีความแข็งมากกว่าดินที่ระดับความหลึก 0-5 เซนติเมตร เนื่องจากดินชั้นบนมีการทับถมของซากพืช และมีการย่อยสลายกลายเป็นอินทรียวัตถุ ค่าความชื้นของดิน (Soil moisture) ระดับความลึก 20-25 เซนติเมตร มีค่าความชื้นมากกว่าดินที่ระดับ 0-5 เซนติเมตร เพราะดินชั้นบน มีการระเหยของน้ำ สัมผัสลม และสัมผัสแสงแดดอยู่ตลอดเวลา และค่าการนำไฟฟ้าของดิน (CEC) ที่ระดับความลึก 20-25 เซนติเมตร มีค่าการนำไฟฟ้าได้ดีกว่าดินที่ระดับความลึก 0-5 เซนติเมตร ตารางที่ 30
จากการศึกษาสมบัติดินทางกายภาพสมบัติดินทางกายภาพพื้นที่สวนหลังบ้านบ้านไม้ฮุง ตำบลปางมะผ้า อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน พบว่า ค่าความแข็งของดิน (Soil hardness) ที่ระดับความลึก 20-25 เซนติเมตร มีความแข็งมากกว่าดินที่ระดับความลึก 0-5 เซนติเมตร เนื่องจากดินชั้นบนมีการทับถมของซากพืช และมีการย่อยสลายกลายเป็นอินทรียวัตถุ ค่าความชื้นของดิน (Soil moisture) ระดับความลึก 20-25 เซนติเมตร มีค่าความชื้นมากกว่าดินที่ระดับ 0-5 เซนติเมตร เพราะดินชั้นบน มีการระเหยของน้ำ สัมผัสลม และสัมผัสแสงแดดอยู่ตลอดเวลา และค่าการนำไฟฟ้าของดิน (CEC) ที่ระดับความลึก 20-25 เซนติเมตร มีค่าการนำไฟฟ้าได้ดีกว่าดินที่ระดับความลึก 0-5 เซนติเมตร ตารางที่ 31
สำรวจเส้นทางชาเมี่ยง ในพื้นที่อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน
ความหนาแน่นของสวนชาเมี่ยง ในพื้นที่อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน ทั้งหมด 4 ตำบล 38 หมู่บ้าน โดยการสัมภาษณ์ผู้นำชุมชนและชาวบ้านพบว่า ในอดีตจนถึงปัจจุบันมีการทำสวนชาเมี่ยง เพื่อนำใบชาเมี่ยงมาชงเป็นชาดื่มกิน โดยจะมีกรรมวิธีในการผลิตชาที่แตกต่างกันในแต่ละพื้นที่ และมีขั้นตอนที่ยุ่งยาก ซับซ้อน และมีราคาที่ถูก จึงเป็นผลทำให้ชาวบ้านไม่มีการปลูกเพิ่มเติมในพื้นที่ แต่ยังคงเก็บรักษาต้นชาเมี่ยงไว้ในพื้นที่ และปลูกพืชเกษตรแซมเข้าไป เช่น ถั่วลายเสือ ถั่วแดง เป็นต้น และปล่อยให้ต้นชาเมี่ยงนั้นกลายเป็นป่า ดังนั้นพื้นที่ที่ยังคงทำสวนชาเมี่ยงใน ตำบลถ้ำลอด ได้แก่บ้านเมืองแพม หมู่ที่ 5 มีทั้งหมด 128 ครัวเรือน ทำสวนชาเมี่ยง 5 ครัวเรือน มีพื้นที่ทำสวนชาเมี่ยงประมาณ 30 ไร่ และตำบลปางมะผ้า ได้แก่บ้านไม้ฮุง หมู่ที่ 3 มีทั้งหมด 51 ครัวเรือน ทำสวนชาเมี่ยง 30 ครัวเรือน มีพื้นที่ทำสวนชาเมี่ยงประมาณ 50 ไร่ บ้านแม่ละนา หมู่ที่ 1 มีทั้งหมด 170 ครัวเรือน ทำสวนชาเมี่ยง 7 ครัวเรือน มีพื้นที่ทำสวนชาเมี่ยงประมาณ 30 ไร่ บ้านปางคาม หมู่ที่ 2 มีทั้งหมด 128 ครัวเรือน ทำสวนชาเมี่ยง 6 ครัวเรือน มีพื้นที่ทำสวนชาเมี่ยงประมาณ 140 ไร่ และบ้านไม้ลัน หมู่ที่ 7 มีทั้งหมด 92 ครัวเรือน ทำสวนชาเมี่ยง 10 ครัวเรือน มีพื้นที่ทำสวนชาเมี่ยงประมาณ 30 ไร่ ปัจจุบันสวนชาเมี่ยงที่ยังมีการเก็บผลผลิตเป็นยอดชา โดยมีวิธีการเก็บคือชาสั้น 1 ยอด 2 ใบ และชายาว ประมาน 5-6 ใบ โดยเก็บยอดชาเมี่ยงแล้วนำมาขั้ว นวด และตากให้แห้ง ขายชาสั้นแห้ง กิโลกรัมละ 150-300 บาท ชายาวแห้งกิโลกรัมละ 50-100 บาท ส่วนด้านการจัดการและการดูแลสวนชาเมี่ยง จะมีการตัดแต่งกิ่งเพื่อให้ชาเมี่ยงแตกยอดใหม่ 1 ปีต่อ 1 ครั้ง และยอดที่แตกออกใหม่จะมีขนาดใหญ่ตรงตามความต้องการ มีการตัดหญ้าก่อนเก็บเกี่ยวผลผลิต ปีละ 3-4 ครั้ง ไม่มีการรดน้ำ ใส่ปุ๋ย และใช้สารเคมี สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ตลอดทั้งทั้งปี แต่ยังคงเป็นเพียงอาชีพเสริมให้กับชาวบ้าน และยังขาดการสืบทอดให้รุ่นลูกหลาน เนื่องจากมีราคาที่ต่ำ เป็นผลทำให้สวนชาเมี่ยงนั้นเริ่มหายไป ส่วนสวนชาเมี่ยงที่ยังคงเหลืออยู่บางส่วนชาวบ้านจะปล่อยให้พื้นที่อนุรักษ์ของหมู่บ้านและเป็นป่าต้นน้ำต่อไป ตารางที่ 32 และ33 ภาพที่ 58
ภาพที่ 58 แผนที่แสดงที่ตั้งหมู่บ้านที่มีการทำสวนชาเมี่ยงในพื้นที่
ตำบลถ้ำลอดและตำบลปางมะผ้า อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน